Duidelijkheid is veiligheid

Ik zak door mijn knieën, sla mijn armen om hem heen en zeg in zijn nek: “Wat is er aan de hand, schat? Waarom kan je niet meer naar school?”
Hij duwt me van zich af, steekt allebei zijn handen in de lucht en zegt: “Juf Cindy zegt: “Handen thuis.” HOE doe ik dat? Moet ik ze soms afhakken?’

Ach, jochie toch.

Ik zie je meelijwekkende glimlach voor me, lieve lezer. Als reactie op bovenstaande gebeurtenis.

Wacht, ik Google even: autisme taal letterlijk nemen.

Google:
Mensen met autisme kunnen moeite hebben om te begrijpen wat andere mensen bedoelen. Doordat ze taal letterlijk nemen, de toon niet opmerken of non-verbale communicatie (gezichtsuitdrukkingen, gebaren, toon) niet begrijpen. Daarnaast vinden ze het moeilijk om contact met anderen te maken of een gesprek te voeren.

Ga er maar aan staan. Als je taal letterlijk neemt en niet weet dat je daardoor JUIST niet begrijpt wat er bedoeld wordt.

Ik zit hier achter mijn bureau en denk terug aan de keer dat mijn zoontje erg vervelend was in de auto. Als ik toen geweten had dat hij taal letterlijk neemt en niet van nature aanvoelt dat iets niet waar is, dan zou ik het niet gezegd hebben. Oprecht niet. Want hoe schokkend moet het voor hem geweest zijn dat ik zei: “Als je nou niet ophoudt, zet ik je uit de auto en dan ga je maar lopen.”

Ik bedoel: 99 van de 100 kinderen zou begrijpen dat mama het zat is en dat je dan moet oppassen. Maar mijn zoontje begon zo onbedaarlijk hard te huilen, zo hard… dat ik er zélf van schrok. Gillend en snikkend zei hij: “Nee mama!!! Je doet je kind toch niet weg!!!
Hij vergat ook nog adem te halen, waardoor hij raar begon te schokken tussen het roepen door. Ik kan je verzekeren dat we die dag ALLEBEI van de rel waren…

Of die keer dat ik wilde dat hij zijn bord leeg zou eten. Mijn God, wat een getreuzel. Ik had stad en land afgelopen voor een warm-water-bord omdat iedere maaltijd een gebed-zonder-end was en zijn eten soms wel drie keer in de magnetron stond. Constant verslikken, veel te grote brokken door willen slikken, werkelijk, zijn mond leek wel een wasmachine. Ik moest alle zeilen bijzetten om niet te ontploffen. Op een gegeven moment bereikte ik BIJNA het kookpunt en zei: “Schiet nou verdorie eens op. Anders krijg je geen ijs!”

En wéér zo’n onbedaarlijke huilbui. Zo eentje waarvan je denkt: waar komt dat opeens vandaan. Zo eentje die ZO ongelofelijk overdreven lijkt, omdat de uitbarsting van verdriet niet in verhouding staat met dat, wat er aan de hand is… Denk je.

Want voor mijn zoontje was mijn opmerking de schok van zijn leven. Hij moest huilen, huilen en huilen. Stomverbaasd zat ik tegenover hem en zag hoe hij zichzelf totaal verloor. Tussen het snikken door, vroeg hij met een grote bibberstem: “NOOIT meer????”

En ik antwoordde verbouwereerd: “Als je je bord leeg eet dan krijg je wel ijs.”

Als sneeuw voor de zon verdween zijn enorme verdriet en droogde hij zijn tranen. “Ohhh, oké,” zei hij en at alsnog zijn bord leeg. Steeds opnieuw moest hij even stoppen om na te snikken. Dan trok er een rilling door zijn hele lijfje. Dapper nam hij steeds opnieuw een hap van zijn afgekoelde eten.

Kijk mama, zei hij: “Mijn bord is leeg. Nu krijg ik wel ijs!”
“Ja, jongen, nu krijg je wel ijs,” zei ik timide.

Ik begreep er geen pepernoot van.

Pas later, toen ik meer wist over autisme, ging ik begrijpen hoe mijn zoontje leeft in uitersten. En hoe afhankelijk hij is van de communicatie-skills van degene die hij tegenover zich heeft. Hij is nu twintig, maar nog steeds heeft hij drie keer per dag een contactmoment, in de zorginstelling waar hij woont. Om gebeurtenissen te vertalen en te begrijpen. Want duidelijkheid is veiligheid.

Want als je je structureel niet veilig voelt, lieve lezer, dan ben je ongelukkig. En dan mag je misschien wel een ijsje, maar dan kun je er niet van genieten.